środa, kwietnia 01, 2009

Praca dr gotowa!

Wygląda na to, ze udało mi się skończyć pisanie rozprawy i już niedługo znajdę się w świecie doktorów. Dla wszystkich wiernych czytelników, których ciekawi, o czym to właściwie traktuje słynna rozprawa - streszczonko po polsku. Bardzo przepraszam za paskudny styl, ale tłumaczenie samej siebie to trudne zadanie, zwłaszcza po maratonie ostatnich tygodni:

Chrześcijańskie królestwo jako obraz królestwa niebieskiego w pismach świętej Brygidy Szwedzkiej

Celem niniejszej pracy jest prezentacja polityczno-teologicznej myśli świętej Brygidy, a szczególnie specyficznej relacji między chrześcijańską społecznością polityczną zorganizowaną w formie królestwa a królestwem niebieskim. Relację tę nazwałam obrazem, ponieważ zgodnie z opinią świętej Brygidy, natura i działanie chrześcijańskiego królestwa powinny być odbiciem właściwości królestwa niebieskiego.
Aby wyjaśnić pochodzenie chrześcijańskiego królestwa i życia politycznego w ogóle, Brygida odwołuje się się do wydarzeń historycznych. Zakłada także, że pewne zasady czy też wzory ludzkiego zachowania są niezmienne, niezależne od warunków społecznych. Czyni to w jej oczach historię niewyczerpanym źródłem przykładów i opowieści o uniwersalnym znaczniu moralnym. Ponadto niektóre wydarzenia historyczne niosą w sobie także znaczenie profetyczne i zgodnie z Bożym zamysłem mają być rozumiane w spobób duchowy. Celem udziału Brygidy w życiu publicznym było przekazywanie władcom szczegółowych wskazówek opartych na ogólnych zasadach czerpanych z historii zbawienia i z historii ludzkości w ogóle.
W pismach świętej Brygidy znajdujemy rozwiniętą koncepcję historii świeckiej i historii zbawienia. Jej zdaniem, oba te rodzaje historii niosą w sobie znaczenie duchowe, możliwe do odczytania i interpretacji według podobnych kryteriów. W pewnych punktach jej koncepcja jest oryginalna, ale zasadniczo reprezentuje główny nurt chrześcijańskiej historiografii tamtego czasu. Zresztą kwestia historii i jej interpretacji, choć ważna, nie jest jednak centralnym problemem Objawień. Brygida posługuje się po prostu argumentami historycznymi aby poprzeć swoje stanowisko w kwestii bieżących wydarzeń politycznych i spraw społecznych, a także aby wyrazić pewne kwestie o characterze teologicznym, jako że historia zbawienia jest integralną częścią wiary chrześcijańskiej.
W średniowieczu moralność nie była sprawą wyłącznie prywatną. Władca na przykład mógł otrzymywać wskazówki zarówno jako osoba prywatna, jak i jako polityk, odpowiedzialny w swoim sumieniu przed Bogiem, ale także przed bliźnimi. Jako odpowiedź na potrzebę takich wskazań moralnych powstawały dzieła zaliczane do gatunku literackiego zwanego „zwierciadłem króla”. Księga VIII Objawień, czyli Liber ad reges, została skompilowana przez Alfonso Pecha de Jaen jako przekaz Brygidy dla królów zgodnie z regułami tego gatunku, choć większość „zwierciadeł” adresowana była do króla w ogólności, nie tylko do pojedynczego władcy, miały więc charakter teoretyczny, podczas gdy objawienia Brygidy zawsze dotyczą konkretnych osób. Dzięki pracy edytorkiej Alfonsa nabrały znaczenia bardziej ogólnego, ale trzeba pamiętać, że sama Brygida nie była teoretykiem myśli politycznej, nawet jeśli jej konkretne wskazówki oparte były na pewnej ogólnej wiedzy i osądzie. Liber ad reges nie dotyczy jednak wyłącznie królów. Brygida interesowała się także publicznym zachowaniem i moralnością doradców króla, szlachty i pozostałych stanów społeczeństwa chrześcijańskiego. Osoby należące do każdej z tych grup powinny wykonywać obowiązki moralne wynikające z zajmowanego przez siebie miejsca w hierarchii kościelnej, która jest także częścią hierarchii niebieskiej.
Civitas Dei na ziemi jest ściśle związana z Civitas gloriae w niebie, dlatego Brygida oczekuje, że te same reguły, które rządą wiecznym Królestwem będą obowiązywać także na ziemi. Możemy wobec tego zakładać, że społeczność przyjaciół Bożych na ziemi będzie odwzorowaniem jej odwiecznego prototypu: skoro obowiązkiem i przywilejem każdego chrześcijanina z osobna jest naśladowanie Chrystusa, m. in. naśladowanie Jego królowania, a nie ma powodu by twierdzić, że reguła ta dotyczy tylko prywatnej sfery życia, to bliską relację między ziemskim i niebieskim Królestwem Bożych przyjaciół także można nazwać odwzorowywaniem pierwowzoru.
Kiedy święta Brygida mówi o Apokalipsie i powtórnym przyjściu Chrystusa, czyni to jako prorok. Stojąc poza ziemskimi strukturami władzy, mogła bezinteresownie i dosłownie przekazywać słowa Boga skierowane do władców i papieży. W tej prorockiej misji Brygida także naśladowała Chrystusa, odrzuconego i prześladowanego przez rodaków. Jak prorok, Brygida ma silną świadomość zbliżającej się Apokalipsy. Jej zadaniem było przygotować Szwecję i cały świat chrześcijański na wydarzenia dni ostatecznych.
Bóg daje ludziom doczesne radości, aby nauczyć ich pragnienia dóbr wiecznych. Taką zasadą kierował się Pan w ciągu całych dziejów zbawienia. Ziemia Obiecana była dla Żydów pewną zapowiedzią: kochając swoją ojczyznę doczesną, uczyli się jednocześnie pragnąć ojczyzny wiecznej. W teologii świętej Brygidy królestwo chrześcijańskie odgrywa analogiczną rolę. Sens jego istnienia polega na naśladowaniu i zapowiadaniu przyszłej chwały ojczyzny niebieskiej (patria celestis).